Η πελματιαία περιτονία είναι μια πυκνή ινώδης ταινία συνεκτικού ιστού που ξεκινά από την πτέρνα και εκτείνεται έως και κάτω από τις κεφαλές των πέντε μεταταρσίων, εκεί δηλ. που αρχίζουν τα δάκτυλα.
Η πελματιαία απονεύρωση είναι το κεντρικό τμήμα της πελματιαίας περιτονίας, σαν μια σκληρή ζώνη-ταινία, η οποία βρίσκεται μόνιμα υπό τάση ώστε να διατηρεί την «αψίδα» του ποδιού (την λεγόμενη ποδική καμάρα) με τον ίδιο τρόπο που η τεντωμένη χορδή διατηρεί την καμπύλη ενός τόξου. Εάν η ταινία είναι κοντή/σφιχτή τότε έχουμε υψηλή καμάρα (κοιλοποδία) ενώ εάν έχουμε χαλαρότητα της ταινίας σχηματίζεται χαμηλή καμάρα (πλατυποδία).
Ένα στρώμα λίπους κάτω από την πτέρνα καλύπτει την περιοχή της έκφυσεις της πελματιαίας απονεύρωσης και μας βοηθάει στην απορρόφηση των κραδασμών κατά την διάρκεια της βάδισης.
Η πελματιαία απονευρωσίτιδα είναι μια επώδυνος φλεγμονώδης κατάσταση που κατατάσσεται στα σύνδρομα υπέρχρησης (overuse syndromes). Είναι μια από τις πιο κοινές αιτίες πόνου στην περιοχή της πτέρνας. Η φλεγμονή εμφανίζεται στο σημείο που εκφύεται η πελματιαία απονεύρωση από το οστό της πτέρνας και τα συνηθέστερα αίτια της είναι :
– ορθοστασία, έντονη καταπόνηση και γενικά αυξημένα φορτία με παπούτσια που δεν υποστηρίζουν επαρκώς την ποδική καμάρα
– ποδική καμάρα υπερβολικά υψηλή (κοιλοποδία) ή χαμηλή (πλατυποδία)
– σφικτοί μύες στην γαστροκνημία
– παχυσαρκία
– ζαχαρώδης διαβήτης
– τραυματισμός
Είναι μια από τις πιο κοινές αιτίες πόνου στην περιοχή της πτέρνας. 10% του πληθυσμού, τουλάχιστον μια φορά και κατά την διάρκεια της ζωής θα παρουσιάσει το πρόβλημα, με διαφορετική σοβαρότητα. Οι γυναίκες προσβάλλονται σε μεγαλύτερο βαθμό από τους άντρες ενώ η ηλικία που συνηθέστερα εμφανίζεται το πρόβλημα στον κοινό πληθυσμό είναι μεταξύ των 40 και 60 ετών. Άτομα υπέρβαρα, γυναίκες κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης και όσοι φορούν παπούτσια φθαρμένα και με ανεπαρκή υποστήριξη είναι σε αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν πελματιαία απονευρωσίτιδα.
Επίσης μια συχνή αιτία του πόνου της πτέρνας είναι ο άκανθας πτέρνας ,μια οστέινη ανάπτυξη στο κάτω πρόσθιο μέρος της πτέρνας . Ο άκανθας είναι ορατός στην ακτινογραφία και φαίνεται σαν εξόγκωμα . Είναι αποτέλεσμα τραυματισμού της πελματιαίας απονεύρωσης. Η ύπαρξη του άκανθα προκαλεί ερεθισμό στην γύρω περιοχή του ποδιού με αποτέλεσμα τον έντονο τοπικό πόνο κατά την όρθια στάση, την βάδιση και φυσικά το τρέξιμο.
Στους αθλητές το πρόβλημα της πελματιαίας απονευρωσίτιδας εμφανίζεται βέβαια σε μικρότερες ηλικίες και κυρίως σε αθλήματα με έμφαση σε άλματα και sprint, αλλά και σε δρομείς μεγάλων αποστάσεων και χορευτές. Η πελματιαία απονευρωσίτιδα εμφανίζεται συχνότερα όσο η ηλικία του αθλητού αυξάνεται ενώ η καταπόνηση σε κακής ποιότητας οδόστρωμα, η πλημμελής προπόνηση και διατροφή, η έλλειψη προθέρμανσης και αποθεραπείας είναι παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα προβλημάτων με την απονεύρωση.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Τα συμπτώματα με τα οποία εμφανίζεται η πελματιαία απονευρωσίτιδα είναι πόνος κάτω από την πτέρνα (σε αντίθεση με τον πόνο πίσω από την πτέρνα ο όποιος συνήθως οφείλεται σε φλεγμονή της κατάφυσης του Αχίλλειου). Ο πόνος εντοπίζεται είτε κεντρικά είτε, συχνότερα, προς την εσωτερική πλευρά του οστού της πτέρνας.
Ειδικά στα πρώτα πρωινά βήματα ο πόνος είναι εντονότερος και ο ασθενής δυσκολεύεται να πατήσει στο έδαφος. Όταν το πόδι ζεσταθεί ο πόνος υποχωρεί αισθητά. Εάν ο ασθενής συνεχίσει της δραστηριότητες του κατά την διάρκεια της ημέρας παρά το γεγονός ότι πονάει ή αφεθεί χωρίς θεραπεία, ο πόνος θα χειροτερεύσει.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η θεραπεία συνίσταται σε ανάπαυση και διακοπή αθλητικής δραστηριότητας μέχρι να ελεγχθεί η φλεγμονή και ο πόνος. Ο γιατρός θα δώσει αντιφλεγμονώδη αγωγή είτε με χάπια είτε με τοπική έγχυση στην περιοχή της έκφυσης. Επίσης η παγοθεραπεία και οι διατάσεις βοηθούν ώστε να μειώσουμε τον πόνο και την φλεγμονή. Χρήσιμος είναι ένας νάρθηκας που τον φοράει ο ασθενής την νύκτα ώστε να διατηρεί μια ήπια διάταση στην απονεύρωση, εμποδίζοντας την βράχυνση της κατά την διάρκεια του ύπνου.
Η φυσιοθεραπευτική αγωγή συνίσταται στην εφαρμογή τεχνικών μάλαξης με σκοπό την μείωση της τάσης στην απονεύρωση και στους μύες της γαστροκνημίας, στην εφαρμογή ειδικής περίδεσης (taping) ώστε να υποστηριχθεί η απονεύρωση και η εφαρμογή της λεγόμενης shock wave therapy (κρουστικός υπέρηχος).
Περίπου το 90% των ασθενών που αντιμετωπίζονται συντηρητικά θεραπεύονται εφόσον έχουν και την απαιτούμενη υπομονή μετά από διάρκεια θεραπείας 2-3 μηνών τουλάχιστον. Σε καταστάσεις που δεν υπάρχει βελτίωση με την συντηρητική αγωγή και τα συμπτώματα υποτροπιάζουν καταφεύγουμε, σαν τελευταία λύση, στην χειρουργική θεραπεία , κατά την οποία αποσπάται με ανοικτή χειρουργική αλλά και ενδοσκοπικά μερικά η πελματιαία απονεύρωση από το οστούν της πτέρνας.
